Auteursrecht voor Auteurs. Hoe zit dat?

Gastblog door Charlotte Meindersma

Het auteursrecht is er voor auteurs. Ja, vertel mij wat nieuws. Dat zit toch al in het woord? Maar auteursrecht op woorden krijgen is nog niet zo makkelijk.

Voldoende creatief

Wat je schrijft mag niet ontleend zijn aan een al bestaande tekst. Daarnaast mag je tekst niet te banaal en triviaal zijn. Er moet creatieve arbeid aan te pas zijn gekomen. Toch hoef je niet bewust bezig geweest te zijn met het scheppen van een auteursrechtelijk werk. Tsja, wat moet je daar nou mee?

11 woorden

Er is ooit een uitspraak geweest waarbij op elf woorden die achter elkaar stonden, werd aangenomen dat daar auteursrecht op rust. Kan er ook op minder dan elf woorden auteursrecht rusten? In theorie wel, maar hoe korter de tekst, hoe lastiger het is om aan te tonen dat het voldoende creatief is geweest. Met zekerheid kan ik het niet zeggen.

Zo, nu eerst

Op de woorden ‘zo, nu eerst’, onderdeel van de Bavaria-slogan, rustte volgend het Hof Den Haag geen auteursrecht. Daar was het te veel spreektaal voor, waar dus geen creativiteit in zit. Het was te banaal en triviaal.

Achterbankgesprekken

Ken je de Endstra-tapes nog? Het waren de gesprekken die Willem Endstra voerde met de CIOD die werden opgenomen en later door twee journalisten zijn uitgewerkt en in boekvorm zijn uitgegeven. Gesprekken waar geen touw aan vast te knopen was. De erven waren het niet eens met de uitgave van het boek en hebben het uitgevochten tot aan de Hoge Raad. Ze hebben telkens ongelijk gekregen. De gesprekken hadden geen eigen en oorspronkelijk karakter die het stempel van de maker dragen. De gesprekken waren te banaal en triviaal. Creatieve arbeid ontbrak.

Teksten zijn gemakkelijk te wijzigen

Op een tekst rust wel degelijk auteursrecht. De vorm maakt daarbij niet uit. Een interview, een gedicht, een column, een wetenschappelijk artikel, een roman of welke tekst dan ook. Zolang er maar creatieve arbeid in zit. Op feiten rust geen auteursrecht. Die mogen dus altijd door een ander worden overgenomen. Auteursrecht op een enkele zin is lastig te krijgen. Maakt een ander inbreuk op jouw teksten, zul je al snel uitkomen op het moeten vergelijken van een of meerdere alinea’s. Probleem daarbij is dat iemand zich gemakkelijk door een tekst kan laten ‘inspireren’, maar door zinnen in een andere volgorde te zetten, hier en daar wat andere woorden te kiezen, en daardoor opeens geen inbreuk meer maakt.

Rechtszaken over auteursrecht op teksten

Rechtszaken over auteursrecht op teksten komen daarom relatief weinig voor. Al vaak is de tekst voldoende verschillend, waardoor het geen inbreuk meer is. De zaken die er wel zijn geweest gingen over het algemeen over teksten die woord voor woord waren gekopieerd en waarvan de inbreuk evident was.

Wat mag wel?

Wil je je laten inspireren door andere teksten of heb je haast? De volgende zaken mag je doen met teksten die je tegenkomt. Natuurlijk betekent dit ook dat andere dit mogen doen met jouw teksten.

• Citeren: een relatief klein deel tekst overnemen, mits nodig voor een gerechtvaardigd doel en met naamsvermelding
• Feiten overnemen
• Over eenzelfde onderwerp schrijven en dezelfde bronnen gebruiken
• Samenvatten
• Teksten in volledig eigen bewoordingen ‘herschrijven’

Charlotte Meindersma is jurist en fotograaf en eigenaar van juridisch advieskantoor Charlotte’s Law & Fine Prints. Ze is gespecialiseerd in het intellectuele eigendomsrecht, media- en communicatierecht en informatierecht. Denk bijvoorbeeld aan auteursrecht, portretrecht, merkenrecht, webwinkelrecht en privacy. Ze schrijft fijne blogs over recht die wij allemaal begrijpen, je leest haar tips op social media, maar ze is af en toe ook op de radio of op tv. Zoals ze zegt: ‘Je hebt advocaten, en je hebt Charlottes Law. ‘

*dit mocht ik citeren van Charlotte. Pfff, gelukkig;-)